Glæpakvenndi, Íþróttir og ....

Nú er síðasta vikan okkar hér í Kenema að líða undir lok og erum við að fara  til Freetown  á föstudaginn. Það hefur verið frábært tækifæri að búa hér síðustu tvo mánuði og kynnast lífi og landi sem er svona ólíkt því sem maður hefur alist upp við. Það er líka skrýtið hvað margt hér er örðið svo eðlilegt að mér þykjji það ekki frásögu færandi þó svo að það sé sennilega  mjög áhugavert að segja frá og sumt sem ég hef ákveðið að geya að segja frá þar til heim er komið þar sem það er ekki hægt að segja frá því á “prenti”. En hér kemur samt síðasta bloggið um lífið hér í Kenema.

Handtaka og dómsmál

Á dögunum var móðir mín handtekinn og leidd fyrir dóm. Hvaða glæp framdi hún er spurt. Jú hún ferðaðist um hjálmlaus sem farþegi á mótorhjóli líkt og meiri hluti fólks hér gerir svo reif hún kjaft við lögguna. Eða meira svona benti lögregluþjóninum sem handtók hna að það væri frekar undarlegt að færa hana á lögreglustöðina á mótorhjóli með engan hjálm fyrir þann glæp að vera á mótorhjóli með engan hjálm. Löggur fíla það víst ekki að vera bent á mistök sín samkvæmt föður mínum lögreglumanninum sjálfum.

Mamma fékk leyfi til að hringja í mig og láta vita að hún hefði verið handtekin af því hún hafði verið á leiðinni að hitta mig. Frekar fyndið símtal að fá frá mömmu sinni. En ég mætti á lögreglustöðina fylgduliði af innfæddu fólki sem ruglaði lögguna aðeins, þar sem hvítt fólk á ekki að þekkja svona mikið af innfæddum hvað þá að búa með þeim.

Pabbi fékk svo fregnir af handtöku eiginkonu sinnar nokkru síðar frá þriðja aðila (sem er mjög algeng leið til þess að heyra fregnir hér).  Pabba fannst þetta grunsamlegt að heyra og hélt jafnvel að einhver væri að reyna ræna konunni sinni og væri þess vegna að tæla hann í burtu. Svo hann hringdi í mömmu þar sem ég svaraði og staðfesti handtöku móður minnar.

Í ljós kom eftir skýrslutöku að mamma yrði leidd fyrir dóm vegna brota sinna og var henna ekið þangað á mótorhjóli þó með hjálm í þetta skiptið.  Í dómnum þótti hún ósiðsamlega klædd enda hafði hún ekki gert ráð fyrir því að vera handtekinn hvað þá leidd fyrir dóm þegar hún klæddi sig.

Klæðnaðinum var þó bjargað með því að láta hana setja upp gríðarstórt hárnet. Við eigum því miður ekki mynd.

Hún var dæmd til þess að greiða 150 þúsund Leones eða mánaðarlaun meðal launþegi hér í sekt fyrir brot sín og minnt á það að vera með hjálm framvegis.

Nú er hún orðin þekkt sem hvíta glæpakvendið í Kenema og er stoppuð reglulega út á götu til þess að ræða handtökuna.

Landafræðikennsla og grunnskóli.

Síðustu vikur höfum við pabbi verið að kenna landafræði í ríkisgrunnskóla hér í Nyandeyama hverfinu þar sem við búum.

Krakkarnir sem eru í 3-6.bekk og á aldrinum 7-14 ára hafa flest ekki séð heimskort áður og þykjir því afar spennandi að læra um heiminn og koma með frábærar og krefjandi spurningar, eins og hver bjó til heiminn? Afhverju er fólk mismunandi á litinn? Hvað gerist inn flugvél? Hvað gerist í Ameríku? Hér er Ameríka land draumana og var ég svo “vond” að segja krökkunum frá því að Amerika væri ekki alveg eins og í kvikmyndunum sem þau hafa séð. Þá kom spurning frá einni: Afhverju eru þeir þá að búa til kvikmyndir ef það er ekki allt satt í þeim? Góð spurning.

Það sem mer þykir þó áhugaverðast við að koma inn í grunnskóla hér er að sjá hvað hann er ólíkur íslenskum skóla. Hér eru í kringum 90 börn í bekk  stelpur í meirihluta í yngri bekkjum. Skólastofurnar eru álíka stórar þeim íslensku en aðeins 20 borð semsagt um 4 börn við hvert borð og fæst eiga fleira en eina stílabók fyrir allar námsgreinar svo það þarf að nota plássið vel. Hér er páfagaukslærdómur notuð mikið og rím. Svo eru sumir kennarana ekki að fullu læsir. Að auki fer kennsla í skólum hér framm á ensku eða á að gera það. En enska er ekki móðurmál nemanda. Svolítið skrítið að ætlast til þess að barn taki mikið upp á tungumáli sem það talar ekki reiðbrennandi þess vegna stelast kennarar til þess að kenna á kríó svo börnin skilji.

Einnig brýtur það gegn barnasáttmálanum þar sem þar segjir  að börn eigi rétt á menntun á tungumáli sem það hefur góð völd á.

ÍÞRÓTTAVIÐBURÐIR

Spot event eða íþrótta viðburður er mjög vinsælt meðal fólks hér að mæta á. Sérstaklega hjá ungu kynslóðinni.

Á hverju ári heldur hver og enn skóli semagt stóran íþróttadag. Þar sem nemendur keppa sín á milli í liðakeppni og er skólanum skipt upp í 5 lið eftir litum. Íþróttagreinarnar eru fjölbreyttar t.d Boðhlaup, hástökk, nálarþræðingarboðhlaup og langstökk í öllum greinum er kept á sokkunum svo allir standi jafnt að vígi fótalega séð.

Keppnin stendur vanalega frá hádegi til sólseturs( kl 19) og er spiluð fimm laga mix kasetta undir allan tímann á fullum hljóðstyrk svo allt hverfið heyri. Oftast eru þetta lögin, All the ladys með fyrrnefndum texta,Moonlightshadow remix, To late to love, Feeling og I like to move it move it remix.

Því miður vitum við ekki hvar skólarnir finna allt þetta rafmagn, því ekki höfum við kynnst því.

Ég hef nú þegar mætt á  tvo íþróttaviðburði og leiddist jafn mikið í bæði skiptin. Mögulöga afþví að mér þykir leiðinlegt að horfa á flestar íþróttir og það voru engar íþróttir í gangi bara uppstillingar fyrir þær. Auk þess eru alltaf um 500 “áhorfendur” sem eru næstum allir á röltinu á sama tíma svo engine kemst  neitt áfram og enginn heyrir almennilega í hvorum öðrum vegna hárrar tónlistar.

Þó ætla ég í þriðja skiptið á morgun á viðburð hjá half ríkisrekna múslimamenntaskólanum í Kenema. Þar sem Mariama vinkona mín era ð fara keppa fyrir rauðaliðið og mun ég hvetja hana áfram að íslenskum sið og dansa fyrir hana að hennar ósk.

Gangs og T.C.M

Hér í Kenema er mjög mikið um klíkur og gengi. Það er mikil bárátta á milli gengja og innan þeirra um hverjir séu bestir og æðstir í kenema en flest gera almenningi mjög lítið. Í raun eru þetta bara vinahópar með heiti og sérmerkingar, klúbbkofa sem þau spila  mjög háa tónlist í og fara um alla borg til þess að graffa skammstöfun gengisins á veggi.

Sumar skammstafirnar eru net skondnar eins og t.d K.K.K , S.S og L.A.M.E

Okkur Hassan þykja þessi gengi jafn hallærisleg svo við ákvaðum að stofna okkar eigin. The cute mangos (T.C.M) meðlimir eru aðeins fjórir. Ég,Hassan, Watta og Mariama, Svo höfum við tvær vendar mæður mömmu og Henriettu. Pabbi bennti okkur á að við séum núþegar varasöm þarsem við erum alþjóðlegt gengi með glæpakvenndi sem verndara.

Svo passið ykkur meðlimur TCM er á leið til Íslands!      

 

15 hlutir sem ég hafði ekki séð,gert eða upplifað áður en við komum hingað.

 

1.      Vera andvaka fyrir klukkan 10 að kvöldi til.

2.      Sjá börn leika sér með sveðju úti á götu.

3.      Sjá 2 ára barn leika sér með þvottaefnispoka eitt úti á verönd.

4.      Sofa út til klukkan 8

5.      Geta ekki sturtað niður sjálf, afþví vatnstunnan er svo stór.

6.      Vera föst inni á klósetti í niðamyrkri með niðurgang  með kakkalakka, eðlu og vespu mmér til félagsskaps.

7.      Finna ekki klósettpappírinn vegna myrkurs

8.      Versla Klósettrúllur í stykkjatali

9.      Vera með einstakt hár sem margir vilja snetra

10.  Borða næstum hrísgrjón í hvert mál (hélt alltaf að gjrón væri Asíumatur)

11.  Vera voða hamingjusöm að það sé ekki sól

12.  Vera kalt í 25 stiga hita

13.  Eyða góðum tíma á hverju kvöldi að leita að vasaljósum til þess að geta leitað að betri vasaljósum.

14.  Geta aldrei verið alveg ein.

Og að lokum.

15.  Vera  með nokkuð eðlilegt litaval á fötum. Allt í lagi að vera í  fimmlitum fatnaði.

 

Hlakka til að koma til Íslands þann 12. Apríl

 

-Bláklukka

Konur og hvað þær eiga ekki rétt á

Þó svo að mér þykji flest við Sierra Leone heillandi og eða áhugavert.                                 Þá þykjir mér ekki mikið til koma í farmkomu margra karlmanna hér, þá sérstaklega í samskiptum við kvennmenn.

Ef ég geng ein heiman frá mér og á markaðinn sem er u.þ.b eins kílómetra spölur, Þá er ég ávörpuð eða stöðvuð að minnsta kosti 20 sinnum af mismunandi mönnum á aldrinum 15-60 ára sem viljja allir það sama kynnast mér betur og verða “vinir” mínir. Ástæðurnar eru þó mismunandi en þær algengustu eru þær að ég er hvít =peningar, ég er ung, ég er ein að ganga og svo sú lang algengasta ég er kvenkyns.

Sumir hætta að tala við mig þegar ég bið þá um það en flestir verða bara enn ákafari og ýmist elta mig uppi, láta vini sýna umkringja mig svo ég fari síður eða verða mjög reiðir yfir því að ég virði ekki reglur samfélagsins um að konur séu undirgefnar körlum.

Um daginn fékk ég nóg þegar ég var að labba ein heim og ungur maður ávarpaði mig nokkuð ósmekklega (ekki sá fyrsti þann daginn) og hellti mér yfir hann á íslensku þegar ég hafði lokið máli mínu og stunsaði burt þá heyri ég klappað, þá voru nokkrar eldri konur þarna í kring sem höfðu fylgst með samskiptunum og svona ánægðar með mig að svara fyrir mig. Það er víst ekki algengt.

Ummæli sumra og nöfn eiga þó til að vera brosleg  og á ég oft erfitt með halda andliti þegar þeir spjalla við mig. Einn spurði mig hvort ég væri til í að verða hans passonte friend og svo hitti ég ungan mann sem er kallaður Dúlli  á dögunum.
Svo er það sú  staðreynd að þó svo þessir menn væru með aðlaðandi hegðun þá hefði ég samt ekki neinn áhuga á vinskap þeirra vegna kynhneigðar. ´Ég held hjálpI mér eins mikið og það hamlar. Ég þarf þó ekki að þykjast hafa ekki áhuga þar sem áhuginn er aldrei fyrir hendi.

Kvenréttindabaráttan í samfélaginu  hér er bara rétt að hefjast þá sérstaklega í málefnum sem varðar ungar konur og stúlkur. Fyrir mig að koma inn í þetta samfélag frá landi þar sem báráttan er mun lengra á veg kominn er frekar erfitt. Hér ætlast margar konur til þess að ég sætti mig við hvernig málefni kvenna standa hér. Það sem kom mér mest að óvart er að það eru ekki ungu konurnar á mínum aldri sem virðast ekki hafa neinn baráttuanda. Þær virðast vera með .að á hreinu að svona sé staðan svona hefur hún verið lengi og það er of mikill vinna til að breyta henna og þýðir ekki að streitast á móti þær verða alltaf barðar niður. Kvenrettindabáráttu konur hér eru konur yfir þrítugu sem hafa fengið nóg af stöðunni og vilja bjartari framtíð fyrir sínar dætur.

Á mörgum stöðum í landinu viðgengst enn umskurður unglingsstúlkna þó það sé bannað með lögum. Þetta er hlutur sem ég hélt að væri löngu liðið vandamál allstaðar í heiminum.
Umskurðurinn fer fram þegar stúlkurnar eru orðnar kynþroska og er þetta mikill  fagnaðarviðburður og athöfn að þessu loknu þá er stúlkan talinn gjafvaxta. Umskurður kvenna getur haft mjög mikill áhrif á líf þeirra oft kemur sýking í skurðinn auk þess sem konurnar geta átt erfitt með að fæða.

Watta litla  eins og hálfs árs sem býr með okkur er þegar orðinn vinsæl hjá karlpeningnum og hefur nú þegar fengið bónorð í fleirtölu. Sem betur fer kann hún enn ekki að segja já ,auk þess sem mamma hennar ætlar sér ekki að gifta hana. En því miður er það ekki alltaf raunin. Stúlkur hér eru oft lofaðar 10-15 ár fram í tímann þegar þær eru eins –þriggja ára gamlar, Oftast eru biðlarnir 25-40 árum eldri en þær.

Heimilisofbeldi er nýtt hugtak í Sierra Leone og fræðsla um það rétt að hefjast. Á ráðstefnu sem við sátum á fyrir nokkrum vikum þótti mönnum mjög merkilegt hvað það er margt sem telst til ofbeldis og sumir voru að átta sig á í fyrsta skipti að orð geti talist til ofbeldis. Enn og aftur er ég að átta mig á hvað ég veit í raun rosalega lítið um heiminn og það er óþægilegt að finna eitthvað sem þú hefur aðeins heyrt af á eigin skinni.

Skógarferð, Boðháttur og svo rosalega margt fleira.

Nú er ég búinn að búa á heimili án rafmagns og rennandi vatns í meira en heilan mánuð. Þessar aðstæður eru mun betri en þær hljóma. Svo ég hef það óskaplega yndislegt með enn yndislegra fólki alla daga og öll kvöld, eða reyndar ekki öll kvöld því fer að sofa upp úr 9 á kvöldin. En alla daga já.

Meira segja Watta Wati er orðin besta vinkona mín og er ég spurð reglulega hvort ég sé móðir hennar sem ég er ekki svona ef einhver var að pæla.

Hassan í trjánum

Á dögunum fórum við fjölskyldan ( Pabbi,mamma, Hassan, Watta, ég og Jeneba) í ævintýralegtferðalag. Reyndar var MR. Murreison með þar sem hann bauð sér sjálfur og pabba fannst of vandró að segja að hann mætti ekki koma.

Ferðinni var heitið í Gola Regnskóginn sem er stærsti regnskógur í Vestur- Afríku. Skógurinn er í u.þ.b 80 kílómetra fjarlægð frá Kenema, og eins og maðurinn á skrifstofu Gola saÞar sem Sierra Leone og Líberíu kemur ekkert svo vel saman.

Ekki nóg með það að vegurinn væri 2svar verri en Þórsmerkurvegurinn í leysingum þá var farartækið okkar (eitt sinn bifreið) eitthvað það skrautlegasta sem ég hef kynnst. Við hefðum ekki treyst þessum til frá Hafnarfirði til Reykjavíkur, En með undraverðum hætti komumst við alla leið og til baka. Í fyrsta lagi voru enginn belti nema í framsætunum sem var í agi þar sem fólk hér veit hvort sem er ekkert hvernig þau virka. í öðru lagi voru göt á hínum ýmsu stöðum hægt að skoða götuna í gegnum gólfið og önnur afturhurðin var bara hálf og ekki hægt að skrúfa upp gluggann. Í þriðja lagi sauð á bílnum á svona 20 mín fresti og annað framm dekkið ásamt dempara datt bókstaflega af á leiðinni í skóginn. Svo því var bara sparkað undir aftur og haldið áfram.

Semsagt afar skrautlegur 6 tíma bíltúr með klifrandi barn um allan bíl nánast allan tímann.

Í skóginum var mjög fínt við reyndum að sja apa en það gekk lítið, í Gola má finna villtar dýratgundir sem finnast aðeins þarna í heminum eins og dvergflóðhest og eitaraða froska. Það er skemmst frá því að segja að við sáum eðeins apa skott og skordýr en það var samt frábært . Okkur þótti öllum gaman en Hassan var eins og annar drengur þegar hann kom og sást varla alla ferðina þar sem hann var inni í skógi að kynna sér og skoða. Sannkallað nátturbarn þar á ferð.

Krió.

Þó svo að flestir hér tali ensku þá eru 1.tungumál flestra mende eða krio. Mér þótti mjög merkilegt að heyra það að í landi þar sem stór hluti íbúa fara ekki í skóla séu allir allavega tvítyngdir. Það tala semsagt allir krio sem er einskonar löskuð enska og svo tala allir tungumál síns þjóðflokks og í austur hlutanum þar sem við búum er mende fyrsta mál flestra.

Krio er mjög skemmtilegt tungumál sem þróaðist útfrá ensku af þrælum í Ameriku. Þegar þrælar voru fluttir frá Kanada til Vestur-Afriku af Bretum varð  tungumálið útbreitt. Þar sem þetta er í raun sú enska sem þrælar pikkuðu upp af enskumælandi fólki þá byggist málið upp á stikkorðum og þá aðallega í boðhætti. Allan liðlangan daginn heyrir meður fólk skipa hvert öðru fyrir. Þeir sem þekkja mig vita að mér líkar afar illa að vera skipað fyrir svo það tók mig smá tíma að venjast þessu.

Einnig er hægt að heyra að í raun er þetta beinþýdd enska úr öðru tungumáli sem heyrist á mínum uppáhaldssetningum sem ég hef lært  og eru :

How did you spend your night? –Hvernig svafstu?

How do you spend your head?-Við hvað fæstu?

Let me go now!- Ég er að fara.

Sumt fólk segir þetta í hvert skipti sem það fer, hvort sem það sé á klósettið eða í ferðalag.

Að búa í nýjum menningarheimi

Það er  svo ótal margt öðruvísi hér en heima þó er mjög margt sem er eins sem ég bjóst ekki við.

Það eru þessir ótal smáu hlutir sem eru svo ólíkir okkar menningu.

Hér er allt skólp opið og rusl brennt, Þú getur keypt allt út á götu og þá er ég að meina allt, t.d. soðið egg eða bíl, Karlmenn leiðast t.d. til að sýna vináttu. Við pabbi sáum tvo lögregluþjóna leiðast yfir götu um daginn og vorum að hugsa um að hvetja lögguna á Íslandi að taka þetta upp.

Svo eru líka aðeins stærri hlutir eins og að hér er enginn millivegur á hlutnum það er bara annað hvort eða. Eins og í sambandi við mat, ég hef verið að reyna að koma því til skila að ég þurfi ekki kjúkling í matinn á hverju kvöldi ég sé mjög sátt við það fá þá bara einu sinni í viku og fá sósu og grænmeti eins og innfæddir heimilismeðlimir fá alla daga. Þetta skilja Jeneba og Hassan sem svo að mér finnst kjúklingur vondur. Ef mér þætti hann góður þá myndi ég vilja hann á hverjum degi.

Hér er heimilishaldi algjörlega skipt á milli kynjana. Karlinn ræður öllu utan heimilisins en konan innan heimilisins og þau skipta sér ekki af valdisviði hins aðilans og eiga sumir hér mjög erfitt með að skilja að á Íslandi geti hjón tekið ákvarðanir um hlutina saman. Enn og aftur þá er það annað hvort eða og ekkert þar á milli.

Hassans skoðun á Íslandi

Hassan tjáði okkur hugsanir sínar um Ísland á dögunum. Svona í fyrsta lagi hverjum datt þetta nafn í hug, Ísland, það mun alltaf verða miskilningur með það. Svona fyrst við búum ekki inn í ísklumpum. Svo hver meikar að búa í landi þar sem eru nánast engin tré því þá hlýtur að vera endalaus vindur. Þá fór hann að pæla í litla fólkinu hvað kemur fyrir það í miklum vindi? Fýkur það ekki bara upp í loftið? Og hvað gerum við þegar búðin er lokuð og við verðum svöng og það er ekkert til í matinn? Við hljótum að svelta því það eru enginn ávaxtatré. Hverskonar land er það sem þarf að kaupa allt til að komast af. Svo finnst honum ferlega fyndið að við eldum inni og notum vanalega rafmagn til þess. Hvað ætlum við að gera þegar það verður rafmagnslaust. Svelta líka.

Hann hló hér af Íslandi heila kvöldstund og skellir enn öðru hvoru upp úr þagar hann hugsar um Ísland. Yndislegt.

Ég vildi gjarnan geta skrifað meira en vegna netleysis og rafmagnserfiðleika og þeirrar ástæðu að ég er sífellt á spani allan daginn og sé engan tilgang með að hanga í tölvunni sífellt. Fólk veður bara að vera duglegt að heimsækja mig og bjóða mér í heimsókn þegar ég kem heim svo ég geti sagt því sögur.

En enda þetta eins og síðast á nokkrum punktum.

-Pabbi ætlar ekki að taka þátt í Mottumars þetta árið. Þar sem hann er frekar  fríki með mottu og er þegar kallaður Sir/Father/Brother/Dr. Phil.

-Watta Wati er orðin mjög góð vinkona okkar allra þá sérstaklega matarlega séð.

-Ég er orðin fóstur Mamma og er spurð hvort ég sé mamma Wöttu reglulega  og foreldar mínir fóstur amma og afi Watty Waty sem bý með okkur. Bendi systrum mínum á að ma og pa eru orðin spennt fyrir barnabörnum

.

-Ég hef eignast mjög góða vinkonu hér sem heitir Mariame og býr við hliðina á okkur, hún færir mér u.þ.b 1 kíló af mat á dag úr garðinum hjá sér.

-Við fórum á ströndina á sunnudag þar var full strönd af fólki sem var ekki að leitast eftir tani.

-Við erum orðin mjög vön áhættu mótorkrossi sem felst í því að vera á mótorkrossbraut, sem farþegi á hjóli, sem er afar kraftlaust og með lélegum ökumanni.  Afar stressandi.

-Við erum á kolveitnakúrum og borðum  aðeins hvítt brauð, hrísgrjón, kartöflur, pasta og kók. Svo bjór hjá mömmu og pabba.

-Bláklukkan